O poziomie gminnej oświaty można dyskutować długo, chociaż w gruncie rzeczy niczego to nie zmieni i na słowach się skończy. Oczywiście, radni za jakiś czas z troską, pochylą się nad wynikami egzaminu ośmioklasisty i wysłuchają dyrektorów szkół, którzy przedstawią szereg powodów, dlaczego te wyniki takie są, jakie są. Na pierwszym planie wśród przyczyn znajdą się opóźnione efekty nauki zdalnej w czasie pandemii straszliwego koronawirusa, na drugim – tradycyjnie – mało zdolny rocznik dzieci a trzeci plan będzie obejmował wszystko to, co któryś z dyrektorów sobie wymyśli. Radni ze zrozumieniem i zatroskaną miną pokiwają głowami i … przejdą do następnego punktu obrad.
W sumie to trudno się tym radnym szczególnie dziwić, bo tak naprawdę nikt przecież nie stawia dyrektorom szkół jakichś celów związanych z osiąganymi przez ich uczniów wynikami. Gdyby ktoś określił, że kryterium oceny dyrektora szkoły jest osiągnięcie przez jego uczniów np. średniej powiatowej to można by dyskutować o tym, czy cel został osiągnięty czy też nie. A tak, skoro czegoś takiego nie ma, to wszelka dyskusja mija się z sensem a ewentualne pytania mogą wynikać raczej z wzajemnej sympatii czy antypatii dla danej osoby. Wprawdzie w „Strategii Rozwoju Gminy Nowy Żmigród do 2023 roku” jako cel operacyjny nr 3.1 zostało wpisane „Podniesienie jakości systemu oświaty oraz dostosowanie do potrzeb ucznia, społeczeństwa i gospodarki” (str. 28) a jako wyznacznik oceny podano „średnią liczbę punktów zdobytych przez uczniów z terenu gminy na egzaminach końcowych” (str. 58) ale – bądźmy poważni – czy w naszej gminie jest choć z 10 osób, które ten dokument przeczytało? Zresztą „Strategia” obowiązuje do 2030 roku, więc nie ma się co za bardzo spieszyć z osiąganiem celów, bo jak każdy wie: nie jest sztuką wejść na szczyt ale sztuką jest się tam utrzymać.
Wyniki, które w 2024 roku osiągnęli uczniowie z gminy Nowy Żmigród na tle powiatu jasielskiego przedstawiają się następująco (w nawiasach dane dla roku 2023):
- j. polski: gmina – 58% (69%); powiat jasielski – 61% (68%)
- matematyka: gmina – 53% (47%); powiat jasielski – 49% (52%)
- j. angielski: gmina – 56% (50%); powiat jasielski – 65% (61%)
Jak łatwo zauważyć, w ubiegłym roku uczniowie z Nowego Żmigrodu mieli wyniki lepsze niż średnia powiatowa z języka polskiego, a w tym roku lepsze z matematyki. Jako, że przedmiotów jest trzy można uznać, że mamy stan równowagi a zmienia się tylko przedmiot. Celem jednak nie powinno być zachowanie stanu równowagi a postęp…
Wyniki dla poszczególnych szkół w gminie przedstawiają się następująco (w nawiasie dane dla 2023 roku):
- Nowy Żmigród: j. polski – 58% (70%); matematyka – 67% (53%); j. angielski – 62% (53%)
- Kąty: j. polski – 62% (59%); matematyka – 42% (42%); j. angielski – 70% (45%)
- Łężyny: j. polski – 60% (76%); matematyka – 46% (51%); j. angielski – 44% (51%)
- Nienaszów: j. polski – 56% (71%); matematyka – 33% (32%); j. angielski – 50% (44%)
- Łysa Góra*: j. polski – 54%; matematyka – 61%; j. angielski – 50%
* w 2023 roku w Łysej Górze nie było klasy ósmej
Jak widać, największy regres odnotowali uczniowie w SP Łężyny, gdzie w każdym z trzech egzaminów wypadli gorzej niż ich rówieśnicy rok wcześniej. W pozostałych szkołach (oprócz Łysej Góry, gdzie nie ma skali porównawczej) można mówić o układzie: dwa przedmioty na plus; jeden na minus. Warto zwrócić uwagę na wynik egzaminu z matematyki, gdzie uczniowie z SP w Nowym Żmigrodzie osiągnęli wynik wręcz rewelacyjny (jak na ten przedmiot) oraz na wynik z języka angielskiego wśród uczniów z SP w Kątach.
Poprawa wyników z jednego przedmiotu i jednoczesne pogorszenie z innego przypomina takie kręcenie się w kółko, bo brakuje jakiegoś istotnego postępu. Można to różnie tłumaczyć, bo niewątpliwie nauka zdalna miała negatywny wpływ na poziom nauczania, ale zawsze należy pamiętać, że z tej formy nauki korzystały dzieci w całym kraju, więc nie jest to najbardziej przekonywujący argument, podobnie jak narzekanie na mniej zdolny niż poprzednicy, rocznik. Być może potrzebne są organizacyjne rozwiązania wewnątrzszkolne, które spowodują, ze uczniowie z naszej gminy będą osiągać wyniki na poziomie minimum średniej dla powiatu jasielskiego, dzięki czemu będą mieć większe szanse na dostanie się do lepszych szkół średnich?